آیین نامه رعایت و حمایت از حقوق مالکیت معنوی بین المللی منابع دیجیتالی
مقدمه :
کتابخانه های دیجیتال با هدف دسترسی یکپارچه و منسجم به اطلاعات موثق و معتبر شکل گرفته اند و با جریان دسترسی آزاد توانسته اند دسترسی به منابع اطلاعاتی را سریع تر و فارغ از زمان و مکان از طریق شبکه جهانی اینترنت فراهم آورند. ساختار فنی و معماری این کتابخانه ها تابع یک چارچوب فنی و حقوقی است که حوزه های حقوقی مرتبط شامل حق تکثیر، اجرا و حق مالکیت معنوی و سایر حقوقی که به آثار چاپی و کتابخانه ها تعلق می گیرد را دربر میگیرد. با مدیریت این حقوق در ارتباط با منابع دیجیتال دسترسی به این منابع تحت حمایت قانون حق مولف، از تکثیر و دستیابی غیر مجاز به این آثار ممانعت می شود.
حقوق پدید اورندگان آثار فکری برای کنترل وضعیت و استفاده از این آثار ، توسط معاهدات و قوانین بین المللی در بسیاری از کشورها به رسمیت شناخته شده است که با عنوان کپی رایت یا حق مالکیت فکری/ معنوی شناخته شده است. تغییر محمل های اطلاعاتی در ماهیت حمایت از حق مولف برای پدیدآورندگان تغییری ایجاد نکرده، بلکه به موزات پیشرفت های فناورانه قوانین حق مولف نیز دستخوش تغییرات زیادی شده و انعطاف زیادی در برابر این تغییرات نشان داده و توانسته خود را با شرایط جدید تطبیق دهد.
کپی رایت مجموعه ای از حقوق انحصاری است که به ناشر یا پدیدآورنده یک اثر تعلق می گیرد و حقوقی مانند انتشار، توزیع و .. در ارتباط با اثر را دربرمیگرد و هر گونه استفاده از اثر باید با اجازه پدیدآورنده یا صاحب اثر باشد.
ضرورت آیین نامه
با توجه به پیشرفت فناوری در حوزه منابع اطلاعاتی ،کتابخانه ها جهت ارائه خدمات اطلاعاتی و منابع از محمل های اطلاعاتی جدید که به صورت الکترونیک می باشد استفاده کرده اند، به دنبال استفاده از این شکل ارائه منابع ، اهداف و سیاست های کلی آنها در جهت قوانین و دسترسی به منابع نیز دستخوش تغییر شده است. با شرایط جدید حاکم بر کتابخانه ها باید چارچوب کلی در ارتباط با نوع ارائه و خدمات این دسته از منابع و حفاظت از حقوق پدیدآوردندگان و ناشران این منابع توسط سازمان های استفاده کننده تدوین گردد تا حقوق و بهره از این منابع برای هر دو طرف تولید کننده و استفاده کننده، مهیا و مسائل مربوطه روشن و صریح مشخص شده باشد. آیین نامه حاضر با هدف دسترسی بهتر و افزایش آگاهی استفاده کنندگان در جهت حفظ حقوق پدیدآورندگان تدوین گردیده است و بخشی الزامی از آیین نامه های مربوط به خدمات کتابخانه ای می باشد